In mijn werk als jeugdpreventiewerker krijg ik vaak te maken met leerlingen van 12 jaar en ouder die in het leven geconfronteerd worden met verlies. Dit kan zijn door het overlijden van een ouder of opa/oma, maar ook door een echtscheiding.
Dat rouw niet alleen hoort bij overlijden, is voor sommigen een verrassing. Dit bleek onder andere bij de workshop die ik gaf aan de docenten op het Porteum in het najaar met als thema ‘Rouw bij echtscheiding’. Het was voor hen een nieuwe manier van kijken naar rouw.
In de workshop stond ik stil bij hoe jongeren reageren op deze ingrijpende verandering en welke impact dit heeft op hun leven. Het bleek een eye-opener dat deze jongeren vaak extra belast worden met praktische zaken, zoals het naar school moeten brengen van broertjes of zusjes. Of met mentale belasting, zoals het minder goed kunnen onthouden of concentreren in de klas.
De doelgroep ‘jeugd’ kan verstandelijk vaak wel begrijpen wat er aan de hand is bij een verlieservaring. Emotioneel ligt dit anders. Ze weten niet goed wat ze voelen en wat ze hiermee moeten. Het liefst willen ze hun gevoelens ontwijken door zoveel mogelijk afleiding. Jongeren in de rouw lijken soms onaanraakbaar. De buitenkant is anders dan de binnenkant; ze willen zelfstandig zijn, niet anders dan de rest. Ze laten daardoor moeilijk zien wat ze nodig hebben: ‘Blijf a.u.b. zo dicht mogelijk bij mij uit de buurt’.
Als jongeren werkelijk hun verhaal durven te delen, krijgen ze meer vrijheid om verder te gaan. Maar ze openen hun hart niet zomaar. Een tekst die ik meekreeg bij mijn opleiding tot rouwbegeleider was: ‘Om de poort te kunnen openen moet de schildwacht (de jongere) het veilig genoeg vinden’. Erkenning en herkenning helpen de jongeren om de situatie en zichzelf te accepteren en zich kwetsbaar op te stellen.
Een begeleidingsvorm waarin jongeren deze erkenning en herkenning kunnen vinden, is de lotgenotengroep. Deze bieden we aan voor jongeren met verlies bij overlijden en een aparte groep voor echtscheiding. Bij het delen van verhalen met jongeren in dezelfde situatie, ontstaat vaak een gevoel van saamhorigheid en hernieuwd zelfvertrouwen. “Ik ben dus niet de enige die dit overkomt! Ik ben niet gek.” Het normaliseert en bevestigt de ervaring van de rouwende jongeren. Jongeren die in het verleden meededen, waren vaak opgelucht en blij dat ze hun verhaal hebben kunnen delen.
Het zou mooi zijn als we dit kunnen blijven doen. Helaas zien mijn collega en ik sinds de coronatijd dat steeds minder jongeren zich hiervoor aanmelden. Er blijft wel behoefte aan individuele begeleiding, maar dit heeft een ander effect dan de groepen. We hopen dat kinderen in de onderbouw van de middelbare school zich bij ons aanmelden. We hopen zo dat we de groep kunnen blijven aanbieden, zodat jongeren ervaren dat praten over hun ervaringen echt kan helpen.
Wil jij je (kind) aanmelden voor de lotgenotengroep 'Tussen twee huizen ? Klik dan verder naar de info op de website van Welzijn Lelystad.
***
Dit blog is geschreven door jeugdpreventiewerker Maartje Brinkman van Welzijn Lelystad. Welzijn Lelystad is één van de kernpartners van Lisa Lelystad en werkt in de sociale basis aan het voorkomen van zwaardere zorg. Dit doen zij voor alle inwoners van Lelystad, voor jong en oud, zonder onderscheid en zonder indicatie.