Of nou ja, de decembermaand? Voor veel kinderen voelt de periode van Sint Maarten tot en met Oud & Nieuw als één groot, spannend geheel. We gaan van het ene feest naar het andere, en elk feest lijkt spannender dan het vorige. Sint-Maarten hebben we inmiddels al achter de rug; nu is Sinterklaas weer in het land. Ontzettend leuk! Maar ook: ontzettend spannend.

Wat als ‘anders dan anders’ lastig is?

Voor kinderen die moeilijk omgaan met veranderingen of onvoorspelbaarheid, kan de feestperiode extra uitdagend zijn. Maar als ouder wil je natuurlijk dat je kind plezier beleeft aan deze bijzondere dagen. Een goed startpunt is om een open gesprek te voeren:

• Wat vind je leuk aan Sinterklaas (of Kerst, of Oud & Nieuw)?
• Wat zou je graag anders willen?

Het lijkt belangrijk om alles te doen “zoals het hoort,” maar als dat extra spanning oplevert, wordt het feest er niet gezelliger op. Soms helpt het om kleine aanpassingen te doen, zodat je kind zich veiliger voelt.

Tips om Sinterklaas spanningsvrij te maken

Heeft je kind moeite met het idee dat pieten zomaar binnen kunnen komen? Probeer dan eens:

• De schoen buiten de voordeur te zetten, onder een afdakje.
• Papa of mama laten Piet binnen om de schoen te vullen en doen daarna de deur weer op slot.

En wat als pakjesavond heel spannend is? Leerlingen uit groep 8 van de Herman Bekiusschool hadden goede tips:

• Vertel wanneer de zak met cadeautjes komt. Geef een tijdstip, zoals ’s middags of ’s avonds (voor sommige kinderen is de middag fijner, zodat de spanning weg is tegen bedtijd).
• Geef aan hoeveel cadeautjes er in de zak zitten, maar houd de inhoud een verrassing!
• Leg uit hoe het uitpakken gaat: stormen we op de zak af of pakken we cadeautjes één voor één uit? Spelregels zorgen voor duidelijkheid en minder spanning.

Ook Kerst en Oud & Nieuw zonder stress

Hetzelfde principe geldt voor andere feestdagen. Maak duidelijk wat je kind kan verwachten:

• Kerst: Wie komen er? Wat eten we? Moet je de hele maaltijd blijven zitten?
• Oud & Nieuw: Wat gebeurt er om middernacht? Voor kinderen die wakker blijven, kan het leuk zijn om elk uur een ballon met een tijdstip kapot te prikken. Voeg kleine opdrachtjes toe in de ballonnen om de tijd te overbruggen.

Vier de feestdagen op jullie manier

Feestdagen zijn er om samen te genieten. Juist door kleine aanpassingen te doen, kun je veel spanning of angst wegnemen. Vraag je kind wat hij of zij fijn vindt en pas het feest daarop aan. Zo maak je er samen een onvergetelijke tijd van.

Veel plezier met elkaar!

***

Dit blog is voor Lisa Lelystad geschreven door MEE Samen. In de gemeente Lelystad kun je bij MEE o.a. terecht voor Integrale Vroeghulp voor kinderen in de leeftijd van 0 tot 7 jaar. Ook organiseert MEE verschillende cursussen en gespreksgroepen in Lelystad. MEE maakt deel uit van het kernteam van Lisa Lelystad.

December is gezellig, maar ook druk. Na Sinterklaas volgen snel Kerst en Oud en Nieuw, wat voor kinderen spannend kan zijn. Dit kan leiden tot drukker gedrag, minder goed luisteren en sneller boos worden. Hoe kun je deze spanning verminderen en je kind helpen de decembermaand goed door te komen? Wij geven je 5 tips!

Download de printbare Tipsheet 'Spanningen rond Sint & Kerst' (pdf)

Blijf bij je vaste ritme

• Plan rustige momenten en zorg voor niet te veel afspraken. Laat je kind ontspannen tussen de feestdagen
• Versier je huis, maar maak het niet te druk
• Let op als je kind moe of prikkelbaar is, en pas je afspraken aan als dat nodig is

Maak het voorspelbaar

• Maak een Sinterklaas/Kerst kalender
• Stel vaste momenten in voor het zetten van de schoen
• Leg uit wat er wanneer gaat gebeuren (welke dag, welke tijd)
• Vertel hoeveel cadeautjes er komen
• Leg uit hoe het gaat verlopen; wat er wordt verwacht en welke regels er zijn

Beperk wat ze zien in de media

• Kies bewust één tv-programma dat met Sinterklaas wordt gekeken
• Zet (geluid bij) reclames uit
• Beperk tijd op sociale media en YouTube

Kies bewust welke activiteiten je viert

Kies samen met je kinderen welke activiteiten het belangrijkst zijn. Je hoeft niet overal aan mee te doen; minder kan soms beter zijn voor de rust thuis. Als ze de intocht van Sinterklaas belangrijk vinden, kun je andere activiteiten overslaan.

Praat over wat ze spannend vinden

• Vraag je kind wat het precies spannend vindt. Zijn het de Pieten, is het Sinterklaas of de Kerstman? Zo weet je beter waar ze bang voor zijn.
• Zeg niet meteen dat je kind zich geen zorgen hoeft te maken, maar laat zien dat je begrijpt dat je kind het spannend vindt.
• Leg in makkelijke woorden uit wat er gebeurt tijdens de feestdagen. Vertel bijvoorbeeld dat Sinterklaas en de Pieten cadeautjes brengen en niemand vergeten.
• Als je kind bang is voor Sinterklaas of de Kerstman, dwing het dan niet om hen te ontmoeten. Blijf op afstand of sla dit over.
• Zeg geen dingen zoals “Als je niet lief bent, krijg je niets van Sinterklaas” of “De Kerstman komt alleen als je lief bent geweest.” Dit kan je kind bang maken.
• Leg in plaats daarvan de nadruk op de gezelligheid van het feest. Vertel dat Sinterklaas en de Kerstman altijd iets leuks brengen.

Meer tips & informatie?

Deze vijf tips helpen bij het verminderen van spanningen rond Sinterklaas en Kerstmis. Op deze website vind je nog meer informatie en tips, bijvoorbeeld in het blog ‘De spanningen van de decembermaand’. Heeft je kind vaker last van angsten? Kijk dan eens of er iets tussen de trainingen zit waar jouw kind wat aan heeft of bekijk de tipsheet ‘Omgaan met angstklachten’.

******

Deze tips krijg je van Lisa Lelystad. Heb je zelf een tip die nog niet in het rijtje staat? Laat het ons weten!

In de training ‘Eerste hulp bij Faalangst’ helpen de jeugdpreventiewerkers van Welzijn Lelystad leerlingen van het voortgezet onderwijs op Aeres en Porteum omgaan met faalangst. Zij zien welke klachten leerlingen ervaren, horen de verhalen hierachter en helpen jongeren met nieuwe inzichten om hiermee om te gaan. Deze blog geeft een inkijkje in hoe faalangst kan ontstaan en wat kan helpen.

Hoe ontstaat faalangst?

Hoe faalangst ontstaat, verschilt per jongere. Soms kan het simpelweg de overgang zijn van basisschool naar middelbare school – een periode waarin het opgroeiende kind moet leren zich staande te houden in een nieuwe omgeving. De steeds grotere druk om te presteren, met meer toetsen en verantwoordelijkheden, maakt het voor sommige jongeren extra uitdagend.

Jongeren die in hun jeugd nare gebeurtenissen hebben meegemaakt, lopen meer risico op faalangst. Denk aan:

• Gepest worden op de basisschool
• Een scheiding van ouders
• Het verlies van een dierbaar persoon

Deze gebeurtenissen hebben vaak een negatief effect op het zelfvertrouwen van jongeren. Ze ervaren dat ze niet altijd controle hebben over hun leven en niet alles kunnen voorkomen. Hierdoor kunnen ze alerter en gespannener worden om zichzelf te beschermen tegen nieuwe zorgen.

Persoonskenmerken en faalangst

Naast omgevingsfactoren spelen ook persoonskenmerken een rol bij faalangst. Jongeren met ASS (autisme) hebben bijvoorbeeld sneller last van spanningsklachten. Een middelbare school biedt weinig structuur, met constant veranderende roosters en onverwachte wijzigingen. Dit vraagt veel schakelen, waardoor het brein sneller overprikkeld raakt en minder goed kan ontspannen.

Andere kenmerken die faalangst kunnen versterken:

• Perfectionisme
• Dyslexie, dyscalculie of TOS (taalontwikkelingsstoornis)

Deze eigenschappen kunnen jongeren onzeker maken over hun capaciteiten, wat spanning en faalangst verder vergroot.

Hoe herken je faalangst?

In de klas kan faalangst zich op verschillende manieren uiten:

• Overschreeuwen: Jongeren kunnen brutaal of agressief gedrag vertonen, of voortdurend grappen maken om hun onzekerheid te maskeren.
• Ontvluchten: Sommige leerlingen blijven thuis met vage klachten en proberen zo onopvallend mogelijk te zijn.

Faalangst kan ook fysieke signalen geven, zoals:

• Benauwdheid
• Spierpijn
• Slaapproblemen
• Vergeetachtigheid
• Darmklachten (diarree of verstopping)
• Depressieve gevoelens

Een hoog stressniveau kan zelfs geheugenfuncties blokkeren, wat leidt tot blackouts tijdens toetsen. Ongeacht de intelligentie van de leerling, presteert hij of zij dan onder niveau. Teleurstellingen versterken vervolgens de onzekerheid, waardoor de faalangst verder groeit.

Wat kun je als ouder of docent doen?

Om faalangst te verminderen, is het belangrijk dat jongeren hun angst leren bespreken. In de training leren jongeren:

• Hun zorgen delen: Door met bijvoorbeeld een mentor te praten, kunnen stressverlagende oplossingen worden bedacht. Een medeleerling of iemand uit hun netwerk kan hierbij helpen.
• Grote doelen opdelen: Maak grote taken, zoals een spreekbeurt of werkstuk, behapbaar door ze op te delen in kleinere doelen. Beloon elke stap en plan voldoende pauzes in.
• In het hier en nu blijven: Door te letten op ademhaling en kleine successen te benoemen, leren jongeren hun zorgen los te laten.

We stellen tijdens de training bijvoorbeeld de vraag: “Waar ben je trots op wat je deze week hebt gedaan?” Dit helpt jongeren om oog te hebben voor wat goed gaat.

Een andere belangrijke oefening is het beoordelen van gedachten. Jongeren leren zichzelf vragen te stellen zoals:

• Helpt deze gedachte mij of werkt hij tegen mij?
• Welke gedachte kan mij wél helpen?

Praktische voorbeelden zijn:

• “Ik doe mijn best, en meer dan dat kan ik niet doen.”
• “Zonder fouten kun je niet leren.”

Vrije tijd als bron van zelfvertrouwen

Naast school kunnen activiteiten in de vrije tijd, zoals sporten of een hobby, helpen bij het verminderen van faalangst. Deze activiteiten zijn vrijblijvend en bieden een fijne manier om zelfvertrouwen op te bouwen. Jongeren ervaren dat het niet iets is dat moet, maar iets dat mag – en dat kan een wereld van verschil maken.

***

Dit blog is voor Lisa Lelystad geschreven door jeugdpreventiemedewerkers van Welzijn Lelystad. De jeugdpreventiemedewerkers zijn er voor jongeren die op school vastlopen door problemen in de thuissituatie. Zoals bij een echtscheiding, persoonlijke problematiek van de ouders of financiële problemen.