We ontvangen regelmatig signalen dat ouders zich zorgen maken over vapen, roken, snus en andere verleidingen. Jongeren zien vapen en snusgebruik vaak als veilig alternatief voor sigaretten roken. Het lijkt minder schadelijk omdat er geen tabak in zit. Maar ís dat ook zo? En hoe kun je als ouder in de opvoeding iets betekenen? Wij geven je informatie.
Op donderdag 4 april organiseert Tactus i.s.m. de Gemeente Lelystad een interactieve avond met scènes van HELDER Theater over pubers en de verleidingen die zij tegenkomen in hun leefwereld. Deze avond is bedoeld voor opvoeders van jongeren tussen 12 en 18 jaar, duurt van 19.30 tot 21.30 uur, wordt gehouden in De Kubus en is gratis toegankelijk. Voor meer informatie en aanmelden, kun je terecht op www.tactus.nl/agenda of een e-mail sturen naar helderuit@tactus.nl.
Vapen en snusgebruik blijkt steeds populairder onder jongeren van 12 tot 25 jaar. Bijna net zoveel jongeren vapen als roken (Trimbos, september 2023).
Vapen betekent dampen. Het is de populaire naam voor het roken van een e-sigaret. Die wordt dan ook vape genoemd. Doordat vapes er cool uitzien en ze er met allerlei smaakjes zijn, zijn ze aantrekkelijk voor steeds jongere kinderen.
De meest wegwerp-vapes zien eruit als een markeerstift. Er zit een vloeistof in (e-liquid), die wordt verwarmd. De damp die hierdoor ontstaat, adem je in alsof je een sigaret rookt. In de vloeistof zit geen tabak, maar wel nicotine en andere schadelijke stoffen. Een vape bevat ongeveer 500 pufjes.
Er zijn vapes met tabakssmaken, maar ook honderden andere, vooral snoepsmaken: suikerspin, marshmallow, aardbei, perzik etc. Heel aantrekkelijk dus voor kinderen. Inmiddels is het verboden om die smaakjes toe te voegen aan vapes en mogen er alleen vapes met tabakssmaken worden verkocht. Die zouden rokers kunnen helpen af te komen van het roken van sigaretten, maar zijn zelf ook heel verslavend.
Vapen met nicotine heeft invloed op de hersenen. Tussen 10 en 24 jaar zijn die nog volop in ontwikkeling. Het deel van de hersenen dat gevoelig is voor beloningen is al wel ontwikkeld. Daarom werken die smaakjes in vapes zo goed. Maar uit onderzoek blijkt dat als kinderen en jongeren nicotine gebruiken, ze later meer kans hebben op:
Kinderen en jongeren denken niet snel dat vapen schadelijk is. Dat komt door de lekkere smaakjes en doordat vapen niet stinkt, zoals bij het roken van een gewone sigaret. Maar vapen is minstens zo verslavend als het roken van sigaretten. Dat komt door het nicotinezout dat erin zit. Deze vorm van nicotine voelt niet scherp in de keel, maar komt razendsnel in de hersenen terecht. Zo raakt uw tiener snel en ongemerkt verslaafd aan nicotine!
Meer lezen over waarom vapen zo populair is onder jongeren? Lees dan zeker dit artikel: https://www.helderopvoeden.nl/opvoeden/waarom-is-vapen-zo-populair-onder-jongeren
De vape (e-sigaret) lijkt dus onschuldig, maar is dat zeker niet. De vape is enorm verslavend; één vape bevat vaak meer nicotine dan een heel pakje sigaretten.
Artsen hebben daarom samen met ouders deze indrukwekkende video gemaakt. In deze video zijn ouders geïnterviewd over hun zorgen, terwijl hun kind, zonder dat zij dat wisten, op afstand zat mee te kijken.
De artsen adviseren ouders om de video samen met hun kinderen te bekijken en het gesprek aan te gaan. Op de website van Artsen slaan alarm vind je meer informatie, video's en tips om het gesprek met je kind aan te gaan.
Snus lijkt op een theezakje dat gevuld is met poeder dat bestaat uit nicotine. Door het zakje tussen je tandvlees en bovenlip te stoppen, komt de nicotine via kleine bloedvaatjes in je lichaam en hersenen terecht.
Snus zit in kleine, ronde blikjes en heeft verschillende smaken zoals Red Bull en watermeloen. Hierdoor is het extra aantrekkelijk voor jongeren. Mensen die snus gebruiken kunnen een nicotinevergiftiging oplopen. Als dit mild is geeft dit klachten als duizeligheid, misselijkheid en overgeven. Bij een ernstige vergiftiging kan iemand last krijgen van hoofdpijn, een onregelmatige hartslag en hoge bloeddruk. Ook zitten in (originele, Zweedse) snus maar liefst 28 kankerverwekkende stoffen. Snus verhoogt dus mogelijk de kans op neuskanker en mondkanker. Over de schadelijkheid van ingrediënten in nicotinezakjes is nog weinig bekend. Het is dus geen 'veilig' alternatief voor roken.
Meer weten over snus? Bekijk dan zeker dit artikel: https://www.helderopvoeden.nl/opvoeden/snus-het-uit-zweden-overgewaaide-nicotinezakje-is-aan-een-opmars-bezig
Net als sigaretten mogen ook vapes niet verkocht worden aan jongeren onder de 18 jaar. Toch wordt het verkocht op het schoolplein en via social media (Snapchat en Telegram). Bekijk maar eens dit filmpje van de NOS over snus dealen:
In de puberteit zijn jongeren vooral bezig met hun eigen grenzen ontdekken en lijken ze zich weinig aan te trekken van wat ouders zeggen. Veel ouders vragen zich af: ‘is er eigenlijk nog wel íets wat tot ze doordringt..?’. Het antwoord is ja, ook al geven pubers soms hele andere signalen af.
Pubers morren, protesteren of vloeken misschien als hun ouders wat van ze willen. Maar ouders blijven een belangrijke invloed hebben. Uit internationaal onderzoek weten we ook dat Nederlandse jongeren een bovengemiddeld sterke band hebben met hun ouders. Daarom is het altijd goed om het gesprek met je kind over vapen aan te gaan.
Daarnaast speelt groepsdruk bij het vapen/roken vaak een rol. Als ouder kun je proberen je kind weerbaarder te maken. Leg uit dat wat een vriend of vriendin doet, lang niet altijd het goede is. En dat als iemand anders iets doet, het echt geen schande is dat hij of zij daar niet achteraan gaat. Laat je kind inzien dat hij of zij een eigen stel hersenen heeft en zelf beslissingen kan nemen.
Hoe ga je als ouder om met pubers en de verleidingen die ze tegenkomen? Dit zijn de belangrijkste tips:
Dit is een (gratis) online cursus van 6 korte afleveringen (15 minuten) van Helder Opvoeden. Aan de hand van filmpjes wordt je meegenomen hoe de familie Peters hun puberkinderen opvoedt. Wat gaat er goed, en wat kan beter? De lessen geven je tips en tricks om met je kind over moeilijke onderwerpen te praten. Want als je als ouder weet wat er echt aan de hand is, kun je vaak beter met het probleem omgaan. Bekijk de cursus hier: https://www.helderopvoeden.nl/pratenmetuwkind
