Faalangst is de angst om iets fout te doen. Veel kinderen hebben dit wel een beetje, het helpt kinderen zelfs want het zorgt ervoor dat ze hun best doen. Gezonde spanning kan ieder mens op een goede manier op scherp zetten. Maar wanneer je merkt dat je kind erg bang is om dingen fout te doen, dan kan het een probleem worden. Je kind kan dan zo gespannen worden dat het niets nieuws meer wil doen, juist meer fouten gaat maken omdat het niet meer heel goed (helder) kan nadenken en soms bevriest een kind zo erg dat het helemaal niets meer kan omdat het bang is dat alles fout gaat. Dan is het goed om hulp te zoeken voor je kind en als ouders/ verzorgers adviezen te krijgen hoe je hiermee om kunt gaan.
Bij faalangst wordt vaak gedacht aan iets niet durven te doen. Het houden van een spreekbeurt of presentatie bijvoorbeeld. Het gevoel van faalangst komt echter voor op meerdere gebieden: cognitieve (leren), motorische (voelen) en sociale faalangst.
Bij cognitieve faalangst ben je vaak bang om niet slim genoeg te zijn voor datgene wat je moet gaan doen. Motorische faalangst uit zich in het voelen van prestatiedruk en spanningen. Bij sociale faalangst kunnen gedachten aanwezig zijn als: ‘Wat vinden anderen van mij?’ ‘Hoor ik er wel bij?’
Wanneer er faalangstige gevoelens ontstaan, wat zich uit in gedrag, is het belangrijk om met de gedachten aan de gang te gaan. Wanneer de gedachte in een situatie aangepast wordt, zal het gedrag mee veranderen.
Mensen leren het meest van wat ze om zich heen zien. Dat geldt dus ook voor kinderen. Hierdoor is het mogelijk om faalangstige gevoelens bij kinderen te verminderen. Dat geldt zowel voor de situatie thuis, als op school. Wanneer er fouten gemaakt mogen worden en het kind het gevoel krijgt dat het mag leren, vermindert dit de interne spanning bij het kind.
In de training 'Je bibbers de baas', voor kinderen van 8-12 jaar, leren kinderen hoe zij angstsignalen en gevoelens kunnen herkennen en hoe ze zich beter kunnen ontspannen. De training wordt gegeven door MDFlevoland.
De faalangstreductie training is bedoeld voor leerlingen in het voortgezet (speciaal) onderwijs die lichte faalangstige klachten hebben. De training is preventief van aard, waarbij de leerling ofwel in groepsverband ofwel zelfstandig online werkt aan het reduceren van zijn klachten. De trainingen worden gegeven door Welzijn Lelystad - Jeugdpreventiewerk.
Lees meer over de groepstraining
Lees meer over de online training
In de training ‘Eerste hulp bij Faalangst’ helpen de jeugdpreventiewerkers van Welzijn Lelystad leerlingen van het voortgezet onderwijs op Aeres en Porteum omgaan met faalangst. Zij zien welke klachten leerlingen ervaren, horen de verhalen hierachter en helpen jongeren met nieuwe inzichten om hiermee om te gaan. Deze blog geeft een inkijkje in hoe faalangst kan ontstaan en wat kan helpen.
Hoe faalangst ontstaat, verschilt per jongere. Soms kan het simpelweg de overgang zijn van basisschool naar middelbare school – een periode waarin het opgroeiende kind moet leren zich staande te houden in een nieuwe omgeving. De steeds grotere druk om te presteren, met meer toetsen en verantwoordelijkheden, maakt het voor sommige jongeren extra uitdagend.
Jongeren die in hun jeugd nare gebeurtenissen hebben meegemaakt, lopen meer risico op faalangst. Denk aan:
Deze gebeurtenissen hebben vaak een negatief effect op het zelfvertrouwen van jongeren. Ze ervaren dat ze niet altijd controle hebben over hun leven en niet alles kunnen voorkomen. Hierdoor kunnen ze alerter en gespannener worden om zichzelf te beschermen tegen nieuwe zorgen.
Naast omgevingsfactoren spelen ook persoonskenmerken een rol bij faalangst. Jongeren met ASS (autisme) hebben bijvoorbeeld sneller last van spanningsklachten. Een middelbare school biedt weinig structuur, met constant veranderende roosters en onverwachte wijzigingen. Dit vraagt veel schakelen, waardoor het brein sneller overprikkeld raakt en minder goed kan ontspannen.
Andere kenmerken die faalangst kunnen versterken:
Deze eigenschappen kunnen jongeren onzeker maken over hun capaciteiten, wat spanning en faalangst verder vergroot.
In de klas kan faalangst zich op verschillende manieren uiten:
Faalangst kan ook fysieke signalen geven, zoals:
Een hoog stressniveau kan zelfs geheugenfuncties blokkeren, wat leidt tot blackouts tijdens toetsen. Ongeacht de intelligentie van de leerling, presteert hij of zij dan onder niveau. Teleurstellingen versterken vervolgens de onzekerheid, waardoor de faalangst verder groeit.
Om faalangst te verminderen, is het belangrijk dat jongeren hun angst leren bespreken. In de training leren jongeren:
We stellen tijdens de training bijvoorbeeld de vraag: “Waar ben je trots op wat je deze week hebt gedaan?” Dit helpt jongeren om oog te hebben voor wat goed gaat.
Een andere belangrijke oefening is het beoordelen van gedachten. Jongeren leren zichzelf vragen te stellen zoals:
Praktische voorbeelden zijn:
Naast school kunnen activiteiten in de vrije tijd, zoals sporten of een hobby, helpen bij het verminderen van faalangst. Deze activiteiten zijn vrijblijvend en bieden een fijne manier om zelfvertrouwen op te bouwen. Jongeren ervaren dat het niet iets is dat moet, maar iets dat mag – en dat kan een wereld van verschil maken.
***
Dit blog is voor Lisa Lelystad geschreven door jeugdpreventiemedewerkers van Welzijn Lelystad. De jeugdpreventiemedewerkers zijn er voor jongeren die op school vastlopen door problemen in de thuissituatie. Zoals bij een echtscheiding, persoonlijke problematiek van de ouders of financiële problemen.
MDFlevoland ondersteunt volwassen mensen bij het oplossen van en omgaan met problemen in het dagelijks leven. Met henzelf of in relatie met anderen. Ook ondersteunt MDF bij vragen over geld, schulden of problemen met regels of instanties. En bij het opvoeden en opgroeien van kinderen en pubers.
Elk jaar geeft MDF diverse trainingen en cursussen. Bij voldoende aanmeldingen worden de trainingen doorlopend aangeboden. Hieronder vind je een overzicht van het aanbod.
Nieuw in het aanbod is de ‘brugklastraining’ (sociale weerbaarheidstraining om groep 8 kinderen voor te bereiden op het voortgezet onderwijs).
- Assertiviteitstraining; opkomen voor jezelf (bekijk/download flyer)
- Sterker in je schoenen; op zoek naar kracht en zelfvertrouwen (bekijk/download flyer)
- Opvoeden & zo; het vergroten van opvoedvaardigheden (bekijk/download flyer)
- Puber in huis; communiceren en in verbinding blijven met je puber (bekijk/download flyer)
- Je bibbers de baas; faalangsttraining voor kinderen van 8 - 12 jaar (bekijk/download flyer)
- Dit ben ik; sociale vaardigheidstraining voor kinderen van 8 – 12 jaar (bekijk/download flyer)
- Twee huizen; voor kinderen van gescheiden ouders 8 - 12 jaar (bekijk/download flyer)
- Brugklastraining; weerbaarheidstraining/voorbereiden op het voortgezet onderwijs
- Uitkomen met je inkomen
- Recht op geld
- Overige workshops op maat gemaakt
Kijk op de website van MDFlevoland voor meer informatie.
Is je kind bang voor mislukking of afwijzing? Zodanig dat leerprestaties en sociale vaardigheden eronder lijden? Dan heeft je kind last van faalangst. In 'Je bibbers de baas', voor kinderen van 8-12 jaar, leren kinderen hoe zij angstsignalen en gevoelens kunnen herkennen en hoe ze zich beter kunnen ontspannen. Lees verder